VATANİ GÖREVİNDEN DÖNEN İŞÇİNİZİ TEKRAR İŞE ALMAZSANIZ TAZMİNATINI ÖDERSİNİZ
Askerlik ve Kanundan doğan çalışma, sosyal tarafların çalışma özgürlüğünün sınırlarından biridir.4857 sayılı Kanunun 31. maddesinin 4. ve son fıkrasında yer alan muvazzaf askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrılan işçilerin, işe geri alınmalarını düzenleyen hükümdür. Buna göre; “Herhangi bir askeri ve kanuni ödev dolayısıyla işinden ayrılan işçiler bu ödevin sona ermesinden başlayarak iki ay içinde işe girmek istedikleri takdirde işveren bunları eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorundadır. Aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma yükümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye üç aylık ücret tutarında tazminat öder”
a.)İşçinin iş akdinin, askerlik nedeniyle sona ermesi,
b.) İşçinin, askerliğin bitiminden sonra 2 ay içinde işverene başvurması,
c.) İşçinin eski işi ya da benzeri işe boş yer varsa derhal yahut boşaldığı ilk anda alınması,
ç.) O andaki şartlarla işe geri alma
d.) Aykırılığın yaptırımı olarak işçiye tazminat ödenmesi.
Muvazzaf askerlik nedeniyle işten ayrılan işçinin kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmadığı, kıdem tazminatını alıp almadığının da bir önemi bulunmamaktadır.
Terhis olanlar eski işyerlerine müracaat ederken yazılı şekil ile yapmalarını tavsiye ediyoruz.
İleride çıkabilecek işçi ve işveren uyuşmazlıkların da ispat kolaylığı sağlayacağı düşüncesiyle yazılı yapılması yada iadeli taahhütlü posta / noter kanalıyla bildirilmesi isabetli olacaktır.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 31. Maddesi, işverene askerlik sonrası işçiyi işe alma konusunda bir yükümlülük getirmiş ve başlatılmaması halinde cezai yaptırım olarak tazminat ödenmesini öngörmüştür.
Başvuru olmazsa, ya da geç başvuru olursa işverenin işe alma yükümlülüğü doğmayacaktır.
İşveren, tekrar işe girmek için müracaat eden eski işçisini boş yer varsa derhal yoksa boşalacak ilk işe almak zorundadır.
İşverenin yükümlülüğü işyerindeki herhangi bir boş pozisyon için işe almak değildir. Başvuruda bulunan işçinin eski işi ya da benzeri bir işi için işe alma zorunluluğu bulunmaktadır.
İşçisinin iş isteme tarihi ile işe alınma tarihi arasında geçen zaman için ayrıca ücret ödemesi söz konusu olmaz.
İşçiye tazminat ödenmektedir. Ayrıca idari para cezası öngörülmemiştir
İşe alınmayan işçiye verilecek tazminatta esas alınacak ücret, eski işçinin son aldığı çıplak ücret olacaktır.
Asıl sorun burada düğümlenmektedir.
Yasa koyucu burada tam bir netlik kazandırmadığı için öncelikle uzun dönem askerlik yapan gençimize 15 ay öncesi ücretini vermekte hakkaniyetle bağdaşmaz,işe başlatılmaması durumunda emsal işçi tutarı dikkate alınarak tazmiant ödenmelidir.
SONUÇ:
Yazımızda sadece 4857 sayılı İş Kanununa tabi işyerlerinde çalışanlar yönünden inceleme yapılmıştır.
İş sözleşmesi sona eren ve işyerinden ayrılan işçiler için kanun koyucu asker dönüşü çalıştıkları işyerinde tekrar çalışabilmelerinin ve bir anlamda iş güvencelerinin sağlanması amacıyla 4857 sayılı İş Kanunun 31. madde düzenleme getirilmiştir.
Askeri ödev dolayısıyla işinden ayrılan işçilerin bu görevlerinin sona ermesinden itibaren yasal süre içinde eski işyerlerine tekrar çalışmak için başvurmalarına ve şartlar da uygun olmasına rağmen işe alınmaması durumunda tazminat ödenme yaptırımı getirilmiştir.
Kanun hükmünde belirtilen koşulların gerçekleşmesi halinde işe başlatılmayan işçiye işverenin 3 aylık ücreti tutarında tazminata karar verileceği hüküm altına alınmıştır. Tazminat hükmünde ücret tutarının brüt veya net olacağı konusunda bir açıklık yoktur.Tazminatlarda brüt tutarın dikkate alındığını,yargı kararların bu doğrultuda olduğunu göz önünde bulundurduğumuzda brüt ücret üzerinden hesaplanacağı sonucuna varmak mümkün olmaktadır. 4857 sayılı İş Kanunda ayrıca idari para cezası uygulamasına yer verilmemiştir.
Vedat İlki
Kaynak: www.alitezel.com
