Kiralık işçi çalıştırma uygulamasında işverenlerin hak ve yükümlülükleri diğer işçileri çalıştırmaya göre farklı olacak, engelli istihdamı zorunluluğu, tazminat, ihbar süresi, işe iade, sendikal haklar gibi konularda işverenlerin elleri rahatlamış olacak.
İşverenlerin ellerini fesihten kaynaklanan işçi hakları konusunda oldukça hafifleten 6715 sayılı Yasanın getirdikleri konusunu dünkü yazımızda ele almaya başlamıştık. Bugün de taşeron uygulaması gibi çalışma hayatımıza önemli bir damga vuracak bu yeni uygulamanın diğer yönlerine değinmeye devam ediyoruz.
KİRALIK İŞÇİ ÇALIŞTIRAN İŞVERENLER:
a) İşin gereği ve geçici işçi sağlama sözleşmesine uygun olarak geçici işçisine talimat verme yetkisine sahip olacak.
b) İşyerindeki açık iş pozisyonlarını geçici işçisine bildirmek ve Türkiye İş Kurumu tarafından istenecek belgeleri belirlenen sürelerle saklamakla yükümlü olacak.
c) Geçici işçinin iş kazası ve meslek hastalığı hâllerini özel istihdam bürosuna derhâl, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 13 üncü ve 14 üncü maddelerine göre ilgili mercilere bildirmekle yükümlü olacak.
d) Geçici işçileri çalıştıkları dönemlerde, işyerindeki sosyal hizmetlerden eşit muamele ilkesince yararlandırır. Geçici işçiler, çalışmadıkları dönemlerde ise özel istihdam bürosundaki eğitim ve çocuk bakım hizmetlerinden yararlandırılacaklar.
e) İşyerindeki geçici işçilerin istihdam durumuna ilişkin bilgileri varsa işyeri sendika temsilcisine bildirmekle yükümlü olacak.
f) 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 17 nci maddesinin altıncı fıkrasında öngörülen eğitimleri vermekle ve iş sağlığı ve güvenliği açısından gereken tedbirleri almakla, geçici işçi de bu eğitimlere katılmakla yükümlü olacak.
Geçici işçinin, geçici işçiyi çalıştıran işverenin işyerindeki çalışma süresince temel çalışma koşulları, bu işçilerin aynı işveren tarafından aynı iş için doğrudan istihdamı hâlinde sağlanacak koşulların altında olamayacak.
Geçici işçi, işyerine ve işe ilişkin olmak kaydıyla kusuru ile neden olduğu zarardan, geçici işçi çalıştıran işverene karşı sorumlu olacak.
ÜCRET KONTROLÜ VE GARANTİSİ
Ücret Kontrolü ve Garantisi sadece işletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen şekilde artması gerekçesiyle kurulan geçici iş ilişkisinde söz konusu olacak.
İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen şekilde artması gerekçesiyle kurulan geçici iş ilişkisinde, geçici işçi çalıştıran işveren işyerinde bir ayın üzerinde çalışan geçici işçilerin ücretlerinin ödenip ödenmediğini çalıştığı süre boyunca her ay kontrol etmekle, özel istihdam bürosu ise ücretin ödendiğini gösteren belgeleri aylık olarak geçici işçi çalıştıran işverene ibraz etmekle yükümlü olacak.
Geçici işçi çalıştıran işveren, ödenmeyen ücretler mevcut ise bunlar ödenene kadar özel istihdam bürosunun alacağını ödemeyerek, özel istihdam bürosunun alacağından mahsup etmek kaydıyla geçici işçilerin en çok üç aya kadar olan ücretlerini doğrudan işçilerin banka hesabına yatıracak. Ücreti ödenmeyen işçiler ve ödenmeyen ücret tutarları geçici işçi çalıştıran işveren tarafından çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne bildirilecek.
ENGELLİ VE ESKİ HÜKÜMLÜ ÇALIŞTIRMA SAYISI AZALACAK
Geçici işçi sağlama sözleşmesi ile çalışan işçi, engelli ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğunun tespitine esas en az 50 işçi sayısına dâhil edilmeyecek. Bu yok sayma hem özel istihdam bürosu ve hem de kiralık işçiyi çalıştıran işveren için de de geçerli olacak. Yani işçi sayısının yüzde 25’ine kadarını ÖİB’den sağlayan işveren engelli ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğunda sayıyı düşürmüş olacak.
AVANS YOK
Geçici işçi, geçici işçi çalıştıran işverenden özel istihdam bürosunun hizmet bedeline mahsup edilmek üzere avans veya borç alamayacak.
KİRALIK İŞÇİ KADROYA NASIL GEÇER?
Sözleşmede belirtilen sürenin dolmasına rağmen geçici iş ilişkisinin devam etmesi hâlinde, geçici işçi çalıştıran işveren ile işçi arasında sözleşmenin sona erme tarihinden itibaren belirsiz süreli iş sözleşmesi kurulmuş sayılacak. Bu durumda özel istihdam bürosu işçinin geçici iş ilişkisinden kaynaklanan ücretinden, işçiyi gözetme borcundan ve sosyal sigorta primlerinden sözleşme süresiyle sınırlı olmak üzere sorumlu olacak.
AYKIRILIKTA CEZA
Özel istihdam bürolarının faaliyetlerine ve geçici iş ilişkisine yönelik inceleme, denetim ve teftiş Bakanlık iş müfettişleri tarafından yapılacak. Kiralık işçi çalıştırmada aykırılık halinde işveren veya işveren vekiline bu durumdaki her işçi için iki yüz elli Türk lirası tutarında İdari Para Cezası uygulanacak.
YILLLIK İZİN-KIDEM VE İHBAR TAZMİNATI ÖDEMEYECEKLER
Kiralık işçiyi çalıştıran işverenler aynı işçiyi sekiz aydan fazla çalıştırmayacaklarından kıdem tazminatı ödemeyecek, yıllık izin hakkı da vermek zorunda olmayacaklar. Bu tür maliyet unsuruyla karşılaşmayacaklar. Belirsiz süreli sözleşme söz konusu olmayacağından ihbar süreleri tanıma zorunluluğu ile ihbar tazminatı da söz konusu olmayacak.
SINIRSIZ SEÇME YETKİSİ
İşveren ÖİB’den kiralayacağı işçilerden beğenmediği işçiyi ertesi günü ÖİB’ye geri gönderip yenisini talep edebilecek.
Taşeron işçileri en azından yıl boyunca sigortalı olarak çalışabiliyorlar ve dava ile de kıdem tazminatlarını alabiliyorlardı. Bu haklar bakımından kiralık işçiler taşeron işçilerinden bile daha geride kalmış olacaklar. / Şevket Tezel
Kaynak: Muhasebe Network
