Arsa karşılığı olarak müteahhitler tarafından arsa sahiplerine verilen konut ve işyerlerinin KDV ye tabi olup olmadığı uzun yıllardır idare ve yargı organları arasında görüş ayrılıklarına neden olmuş kronik bir sorun olagelmiştir.
İdarenin ve Yargının konuya bakışı ile 7104 Sayılı Kanunla 3065 Sayılı KDV Kanunda yapılan değişiklik sonrası son durum aşağıdaki gibidir.
İdarenin Görüşü
Katma Değer Vergisi’nin konusu Türkiye’de yapılan ticarî, sınaî, ziraî faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerdir. Teslim, bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına hareket edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesidir. Bir malın alıcı veya onun adına hareket edenlerin gösterdiği yere veya kişilere tevdii teslim hükmündedir.
Arsa karşılığı inşaat işinde iki ayrı teslim söz konusudur. Bunlardan birincisi, arsa sahibi tarafından konut veya işyerine karşılık müteahhide arsa payı teslimi, ikincisi ise müteahhit tarafından arsa payına karşılık arsa sahibine yapılan konut veya işyeri teslimidir. Arsanın bir iktisadi işletmeye dahil olması veya arsa sahibinin arsa alım satımını mutat ve sürekli bir faaliyet olarak sürdürmesi halinde, konut veya işyeri karşılığı müteahhide yapılan bu arsa payı teslimi KDV’ye tabidir. Ancak arsa sahibinin, gerçek usulde mükellefiyetini gerektirmeyecek şekilde, arızi bir faaliyet olarak arsa payını konut veya işyeri karşılığında müteahhide tesliminde vergi uygulanmaz.
Müteahhit tarafından iş bitiminde arsa payına karşılık olarak arsa sahibine yapılacak teslimler idarenin görüşüne göre her zaman KDV ye tabi olmuştur.
Yargının Olaya bakışı
Arsa karşılığı inşaat sözleşmesine istinaden; arsa sahibinin arsasına karşılık olarak, müteahhit tarafından daire ya da işyeri teslim etmesi ile ilgili farklı yargı kararları olsada genel olarak Danıştay’ın konuya bakışı aşağıdaki gibidir;
“Arsasını kat karşılığı müteahhide teslim eden arsa sahibinin bu işlemi kendi yönünden ticari bir muamele değil arsanın değerlendirilmesi amacına yönelik olduğundan, KDV’sine tabi bulunmamaktadır. Ayrıca, arsanın karşılığı olarak müteahhit tarafından inşa edilen dairelerin bir kısmının arsa sahibine verilmesi işlemi de trampa olmadığından KDV.’si ne tabi tutulmayacaktır.”
şeklindedir.Yargının görüşünün temelinde Katma Değer Vergisi Kanununda arsa karşılığı olarak müteahhit tarafından inşa edilen dairelerin bir kısmının arsa sahibine verilmesi işleminin trampa olduğuna ilişkin açık hüküm olmayışıydı.
7104 Sayılı Kanunla 3065 Sayılı KDV Kanunun da yapılan Değişiklik Sonrası Durum.
7104 sayılı Kanun’un 1 inci maddesi ile Katma Değer Vergisi Kanunu’nun “Teslim” başlıklı 2 nci maddesinin 5. fıkrasında yapılan değişiklikle,
Trampa iki ayrı teslim hükmündedir. Bu kanunun uygulanmasında arsa karşılığı inşaat işlerinde; arsa sahibi tarafından konut veya işyerine karşılık müteahhide arsa payı teslimi, müteahhit tarafından arsa payına karşılık arsa sahibine konut veya işyeri teslimi yapılmış sayılır.
hükmü eklenmiştir.
7104 Sayılı Kanunla KDV Kanununda yapılan değişiklik sonrası yıllardır mükellefler açısından kafa karışıklığına sebep olan Vergi İdaresi ile Yargı organları arasındaki görüş ayrılığı son bulmuş ve idarenin görüşü tebliğ bazında kalmaktan kurtularak kanun çerçevesine alınmıştır.
Yapılan bu düzenleme sonrasında müteahhitler tarafından arsa sahiplerine arsalarına karşılık verilen konut yahut işyerinin KDV ye tabi olduğu netlik kazanmış bulunmaktadır.Bu konuda eski alışkanlığın devamı olarak yargıya gidilmesi halinde menfi sonuç alınması kuvvetle muhtemeldir.
Yusuf Yurdakul
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
yusufyurdakul@msn.com
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
