PARAKENDE VE TOPTAN SATIŞ TİCARET UNSURLARI VE FARKLILIKLARI NELERDİR _?
Geçmişte ve günümüzde yaşayan toplumların en temel yaşam faktörlerinden biridir TİCARET, ticaret geçmişten günümüze kadar her zaman kendini geliştirmiştir. Ticaretin en temel olmazsa olmaz hedefi ise mal veya hizmet üretiminin tüketiciye ulaştırılması yani iktisadi terim ile ifade etmek gerekirse “ARZ” dır. İktisat bilimi tamda bu aşamada devreye girer ve yıllar boyunca süren tartışmalarında arz olmadan talep olmaz ya da talep olmadan arz olmaz tartışmalarını incelemiştir. Hatta daha da ileri giderek PAZARLAMA yöntemleri ile talebi yönlendirmenin yolları araştırılmıştır. Örneğin günümüzde internetin en çok kullanıldığı alanların başında gelir pazarlama sektörü..
Üretilen mal veya hizmetin tüketiciye ulaştırılmasında, ticaretin en çok kullandığı argümanlar konumuzun ana başlığı olan TOPTAN SATIŞ (TİCARET) ve PARAKENDE SATIŞ (TİCARET) gelir. Tek tek ele almak gerekirse;
TOPTAN SATIŞ ; Üretilen mal veya hizmetin doğrudan tüketiciye ulaştırılması bir toptan satış faaliyeti elbette olabilir. Ancak; ticaretin zaman içerisinde geliştiğini yazımızın en başında belirttiğim gibi üreticinin ürettiği ürünü en kısa zamanda tüketiciye ulaştırabilmesi için gerekli depolama, reklam, pazarlama, nakliye, personel v.b. maliyetlerin karşılanabilmesi pek mümkün değildir. İşte tamda bu aşamada TOPTAN SATIŞ TİCARETİ devreye girer ve üreticiden mal veya hizmeti satın alır.
Toptan ticaret hem sermaye olarak hem de miktar olarak daha fazla satış ve endüstriyel kullanım için mal veya hizmet satan her türlü aktivitenin yer aldığı bir sektördür. Yine günümüzde bayilik, distribütörlük, acentalık, brokerlık gibi ticari faktörler de devreye girer.
PAREKENDE SATIŞ ; Ticaretin amacı olarak nitelendirdiğim üretilen mal veya hizmetin tüketiciye en hızlı şekilde ulaştırılabilmesi aşamasında ARZ VE TALEP in direkt olarak karşı karşıya geldiği sektördür. Bir başka deyiş ile ÜRETİCİ-TOPTANCI-PARAKENDECİ zincirinin son halkası olarak mal veya hizmeti tüketiciye arz eden en son yerdir. Bu sektör ile uğraşan işletmelerin riskleri çok daha fazladır. Örnek vermek gerekir ise ; tüketicinin doğrudan taleplerini karşılayabilmesi için emek yoğun bir reklamcılığa gereksinim duyar, geniş bir ürün yelpazesi bulundurması gerekir, potansiyel satış hacmi yüksek ürünleri arz etmesi gerekir ve en önemlisi ticaretini yapacağı yeri iyi seçmesi gerekir ve işte tamda bu noktada esas savaş başlar. Evet tamda ekmek aslanın ağzında misali bu bir savaştır. Parakende satış ticaretini bir TİCARET ARENASI olarak adlandırabilirim. Ancak; piyasa fiyatının oluşmasında en önemli rolü üstlenen parakende piyasasının kar oranı üretici ve toptancı sektörüne oranla daha fazladır.
İktisatçılarda bu konuda TİCARET PİYASA sını bölümlere ayırarak çeşitli piyasa isimlendirmeleri yapmışlardır.
Başlıca ticaret piyasaları şunlardır
- Tam Rekabet Piyasaları
- Tekel (monopol) Piyasaları
- Monopolcü (Tekelci) Rekabet Piyasaları
- Oligopol veya Az Sayıda Firmalar Arası Rekabet Piyasaları
TOPTAN TİCARET ve PARAKENDE TİCARET ARASINDAKİ TEMEL FARKLILIKLAR
- Toptan ticarette kural olarak tüzel kişiler ve bireysel girişimciler toptan işlemlere taraf olur iken, Parakende ticarette ürünleri ailevi veya kişisel ihtiyaçları için satın alan ya da satın alma kapasitesinde olan gerçek kişiler (nihai tüketici) ile satış işlemi yaparlar.
Toptan ticarette, satılan ürünlerin miktarları fazla iken parekende ticarette satılan ürünlerin miktarları az dır.
- Toptan satışlarda rekabet dengesi Perakende satışa göre daha azdır.
- Toptan satışın kar oranı, perakende satışa oranla daha düşüktür.
- Perakende safhadaki teslimden maksat; teslimi yapılan ürünlerin aynen veya işlendikten sonra satışını yapan kimseler dışındakilere satılmasıdır
KONU : 3065 SAYILI KDV KANUNU AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLDİĞİNDE
- Bakanlar kurulunun 23.12.2003 tarih ve 2003/6666 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı şöyle: “Ürünleri, aynen veya işlendikten sonra satanlar ile işletmesinde kullanacak olanların gerçek usulde katma değer vergisi mükellefi olmamaları halinde bunlara yapılan teslimler de perakende teslim sayılır.”
- KDV mükellefiyeti bulunmayanlara yapılan bütün teslimler perakendedir.
- KDV mükellefiyeti bulunan ve satın aldıkları ürünleri aynen veya işlendikten sonra satanlar ile işletmelerinde kullanacak olanlara yapılan teslimler ise toptan teslim sayılır ve %1 kdv oranı uygulanacaktır.
SMMM Özlem BALCI
