TBMM’nce 4759 sayılı Yasa İle 506 sayılı Kanunun geçici 81 inci maddesinin birinci fıkrasının Anayasa Mahkemesince iptal edilen (B) bendi ile (C) bendi yeniden düzenlenmiştir.
18 YAŞ ALTI GEÇEN HİZMETLER
5510 sayılı Kanuna göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında, 18 yaşından önce malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olanların sigortalılık sürelerinin, 18 yaşını doldurdukları tarihte başladığı kabul edilecektir. Bu tarihten önceki süreler için ödenen malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primleri, prim ödeme gün sayılarının hesabına dahil edilecektir.
5510 sayılı Kanunun geçici 6. maddesinin birinci fıkrasında, 506 sayılı Kanuna göre 01.04.1981 tarihinden önce malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tescil edilmiş olanlar hakkında, Kanunun 38. maddesinin ikinci fıkrasındaki sigortalılık süresinin 18 yaşın doldurulduğu tarihten başlayacağına ilişkin hükmünün uygulanmayacağı öngörülmüştür. Buna göre, 4/1-(a) sigortalılarının, sigortalılık süresinin başlangıcı;
01.04.1981 tarihinden önce ise yaşa bakılmaksızın sigortalılık süresinin başlangıç tarihi,
01.04.1981(dahil) tarihinden sonra ise 18 yaşın doldurulduğu tarih olarak dikkate alınacaktır.
Ancak, 18 yaş öncesinde geçen çalışma süreleri prim ödeme gün sayısına ilave edilecektir. Bu durum, Kanunun yürürlük tarihinden önce sigortalı olan 4/1-(a) sigortalıları için yalnızca yaşlılık aylığı bağlanmasında geçerli olup, malullük ve ölüm aylıklarında uygulanmayacaktır.
506 sayılı Kanunun Kanunla mülga 60. maddesinin (G) fıkrası, “Bu maddenin uygulanmasında; 18 yaşından önce malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olanların sigortalılık süresi, 18 yaşını doldurdukları tarihte başlamış kabul edilir. Ancak, bu tarihten önceki süreler için ödenen malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primleri, prim ödeme gün sayılarının hesabına dahil edilir.” hükmüne amir olup, söz konusu fıkra, 01.04.1981 tarihinde 2422 sayılı Kanunla 506 sayılı Kanuna eklenmiştir. Yine aynı Kanunla 506 sayılı Kanuna eklenen geçici 54. maddede, 01.04.1981 tarihinden önce malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tescil edilmiş olanlar hakkında 60. maddenin (G) fıkrası hükmünün uygulanmayacağı hüküm altına alınmıştır.
4447 sayılı Kanunla 506 sayılı Kanuna eklenen geçici 81. maddeye göre yaşlılık aylığına hak kazanma koşulları kademelendirilmiş ve 01.04.1981 tarihine göre 18 yaş ile ilgili sınırlamanın sadece 506 sayılı Kanunun 60. maddesini kapsadığı, bu nedenle geçici 81. maddeye göre aylığa hak kazanma koşullarının belirlenmesinde 18 yaş uygulamasına bakılmayacaktır.
Sigortalıların 506 sayılı Kanunun geçici 81. maddesine göre aylığa hak kazanma koşullarının belirlenmesinde 18 yaş uygulamasına bakılmaksızın, ilk işe giriş tarihine göre yaş, prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi koşulları tespit edilir.
Sigortalılık süresi koşulunun tahsis talep tarihinde yerine gelip gelmediği incelenirken ise, 18 yaş uygulamasına bakılır.
ÖRNEK:
15 Ocak 1972 doğumlu erkek sigortalı 11 yaşında 20 Şubat 1983 tarihinde sigortalı olarak çalışmaya başlamış, sigortalının 18 yaşı tamamlayıp tamamlamadığına bakılmaksızın 20 Şubat 1983 tarihindeki sigorta başlangıcına göre, 25 yıl sigorta, 47 yaş, 5150 gün prim ödeme şartlarına tabi olduğu tespit edilir. Sigortalının yaşlılık aylığı talebinde bulunacağı 47 yaşında, bu üç şarttan 25 yıllık sigortalılık süresini tamamlama şartının sağlanıp sağlanmadığının tespitini yapmaya gerek yoktur. Sigortalının 18 yaşını doldurduğu 15 Ocak 1990 tarihi, 25 yıllık sigortalılık süresi hesabı için sigortalılık başlangıç tarihi olarak dikkate alınsa ve 25 yılın doldurulduğu tarih 15 Ocak 2015 olarak hesap edilse bile sigortalı bu kez 47 yaşı tamamlayacağı 15 Ocak 2019 tarihini yaşı bekleyecektir.
ÖRNEK:
15.03.1973 doğumlu bayan sigortalı 01/04/1986 tarihinde ilk defa sigortalı olmuştur.Sigortalı olduğu tarihte 13 yaşında olmasına rağmen 20 yıl 42 yaş 5075 gün ile emekli olacaktır.15.03.1991+20 yıl=15.03.2011 dolacak ,emekli yaşı ise 15.03.1973+42=2015 olacaktır.
1/Ekim/2008 tarihinden önce sigortalı olan ve sigortalı olduğu tarihte 18 yaşını tamamlamamış olanlar malullük yaşlılık ve ölüm sigortaları açısından hiçbir hak kaybına uğramazlar.
Sigortalıların 506 sayılı Kanunun geçici 81. maddesine göre aylığa hak kazanma koşullarının belirlenmesinde 18 yaş uygulamasına bakılmaksızın ilk işe giriş tarihine göre yaş, prim ödeme gün sayısı tespit edilecek sigortalılık süresi koşullarına bakılmayacaktır. Yaşın tamamlandığı tarihte sigortalılık süresi otomatikman sağlanmış olmaktadır.
1/10/2008 TARİHİNDEN SONRA SİGORTALI OLANLAR ETKİLENECEKTİR.
5510 sayılı Kanunun 38’nci maddesine göre, ilk defa sigortalı olanlar için malullük ve ölüm aylıklarında 18 yaş uygulamasına geçilmiş.
Malullük ve ölüm aylıkları hesabında 18 yaş öncesi sigortalılık süresi varsa sigortalılık süresinin başlangıcı 18 yaşın tamamlandığı tarih olacak, malullük aylığı için sigortalı, ölüm aylığı için de hak sahibi olumsuz etkilenir.
ÖRNEK
İlk defa 5510 sayılı Kanuna göre sigortalı olan 23 yaşını, kısaca (18+5= 23) tamamlamadan ölmeleri halinde 5 yıllık fiili sigortalılık süresi olsa bile hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanmıyor.
28 yaşını(18+10=28) tamamlamadan malul kalmaları halinde 10 yıllık fiili sigortalılık süresi olsa bile kendilerine malullük aylığı bağlanmıyor.
ÖRNEK
03/04/1995 doğumlu sigortalı ilk defa 18 yaşını doldurmadan 1 Nisan 2010 tarihinde sigortalı olarak çalışmaya başlamış ve 2300 gün prim ödedikten sonra 15 Eylül 2020 tarihinde malul kalmıştır. Sigortalılık başlangıcı her ne kadar 1 Nisan 2010 tarihi olsa da malullük aylığına esas tutulacak sigortalılık süresinin başlangıcı, 3 Nisan 2013 sayılacağından sigortalıya ancak 28 yaşını tamamlayacağı 3 Nisan 2023 tarihinde malullük aylığı bağlanabilecektir. / Vedat İlki – AliTezel.com
