Nazım Hesaplar Tek Düzen Hesap Planında 9 sıra numarası ile bulunmaktadır. Bu hesapların kullanılması zorunlu. Ancak bir çok bilançonun tetkikinde bu hesapların ya hiç kullanılmadığını ya da gereği gibi kullanılmadığını görüyoruz.
1. Nazım Hesaplara Genel Bakış
Geniş anlamı ile Nazım Hesaplar “bir işletmenin alacağı, borcu ve varlıkları ile ilgili olmayan ancak bunların açıklanması için kullanılmak üzere Muhasebede mevcut bulunan hesaplardır. “ (Rüknettin Kumkale, Vergi ve Muhasebe Sözlüğü, Seçkin Yayınları 2014)
Tek Düzen Hesap Planında bulunan hesapların işletmeye ait bütün bilgileri açıklayabildiğini söylemenin olanağı bulunmamaktadır. Aslında bunu doğal karşılamak gerekmektedir. Çünkü Tekdüzen Hesap Planında bulunan hesaplar, kuruluşların varlıkları ile borçları ve özkaynaklarını göstermektedir. Ancak bu hesapların içinde bulunan bazılarının içeriğinin açıklanmasına ihtiyaç vardır.
Mali tabloların dip notlarında da Bilanço hesapları ile ilgili birçok açıklayıcı bilgi bulunmaktadır. Ancak, Nazım Hesaplarda da takip edilen bilgiler işletmenin bütün muhasebe düzenini kapsamasından dolayı daha işlevli olmaktadır.
Nazım Hesapların kullanılması, Muhasebenin Temel Kavramları içinde bulunan Kişilik Kavramı, Tam Açıklama Kavramı ve Özün İnceliği Kavramı ile uyumlu bulunmaktadır.
2. Nazım Hesapların Özellikleri
Nazım Hesapları bir işletmenin alacağı, borcu ve varlıkları ile ilgili olmayan, ancak bunların açıklanması için kullanılmak üzere Muhasebe Planında bulunan ana hesap olarak açıklamıştık. Bu geniş tanım çerçevesinde Nazım Hesapların Tek Düzen Hesap Planında mevcut hesapların, ilgililerin mali tablolardan elde etmek istedikleri gereksinimleri karşılamak için kullanılmakta olduğunu söyleyebiliriz. Bu açıdan Nazım Hesaplar bilgisini verdiği konu ile ilgili olarak çok çeşitli şekillerde kayıtları ihtiva etmektedirler. Örneğin, Döviz Kasasında bulunan yabancı paraları, ilgili yabancı para cinsinden kayıt edebileceğimiz gibi, verilen yada alınan teminat mektuplarını ihtiva ettikleri tutarlar üzerinden kayıt altına alabiliriz. Burada yapılan kayıtlar dışarıdan her ne kadar elmalar ile armutların biri birileri ile toplanıyor görüntüsünü veriyor olsa da Nazım Hesapların özelliğinin bilgi vermek olmasından dolayı içerik olarak bu anlam çıkmamaktadır.
3. Nazım Hesapların İhtiva Ettikleri Bilgiler
Burada Nazım Hesap olarak kullanılabilecek örnek hesaplar verilmektedir.
– Nakit Yabancı Paralar ile ilgili Nazım Hesaplar
– Alınan Yabancı Paralı Çekler ile ilgili Nazım Hesaplar
– Yabancı Paralı Banka Hesapları ile ilgili Nazım Hesaplar
– Diğer Hazır Değerler ile ilgili Nazım Hesaplar
– Menkul Kıymetler Hesap Grubu ile ilgili Nazım Hesaplar
– Döviz Alıcılar Hesabı ile ilgili Nazım Hesaplar
– Döviz Alacak Senetleri ile ilgili Nazım Hesaplar
– Verilen ve alınan Depozito ve Teminatlar ile ilgili Nazım Hesaplar
– Döviz Ortaklar Cari Hesabı ile ilgili Nazım Hesaplar
– İştiraklerden Döviz Alacaklar ile ilgili Nazım Hesaplar
– Kullanılan Yabancı Paralı Krediler ile ilgili Nazım Hesaplar
– Çıkartılmış Bonolar ve Senetler ile ilgili Nazım Hesaplar
– Satıcılara yabancı para borçlar ile ilgili Nazım Hesaplar
– Yabancı paralı Borç Senetleri ile ilgili Nazım Hesaplar
– Varlıkların Sigorta Teminatları İle ilgili Nazım Hesaplar
– Verilen Teminat Mektupları ile ilgili Nazım Hesaplar
– Alınan Teminat Mektupları ile ilgili Nazım Hesaplar
– Yatırım İndirimine konu işlemler ile ilgili Nazım Hesaplar
– Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler / Rüknettin KUMKALE – Dünya
