6552 sayılı Kanunla 5510 sayılı Kanuna eklenen geçici 59’uncu maddede bahse konu 5510 sayılı Kanunun 32’nci maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinde; ölen sigortalıdan dolayı hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için sigortalının en az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması şartları belirtilmekte olup, geçici 59’uncu maddeyle yapılan düzenlemeyle Soma’da meydana gelen maden kazasında ölen sigortalıların 1800 gün veya 5 yıldan beri sigortalı olup en az 900 prim gün sayısı bulunmaması hâlinde bile hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanacağı öngörülmüş ve bu madde, maden kazasının meydana geldiği l3.05.2014 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir.
Söz konusu madde ile getirilen diğer düzenleme Soma maden kazasında ölenlerin Kuruma olan her türlü borçlarının terkin edilmesidir. Ölüm aylığı bağlama işlemlerinde dikkate alınması gereken Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılığından kaynaklanan prim borçlarından dolayı hizmet birleştirmesi yapılamayan veya aylık bağlanamayan sigortalıların genel sağlık sigortası primi dâhil kendi sigortalılığı nedeniyle prim ve prime ilişkin her türlü borcu terkin edilecek ve 32’nci maddenin ikinci fıkrasının (a) bendinde tamamlanması öngörülen prim gün sayılarının eksik kısmına ait primler Maliye Bakanlığınca Kuruma aktarılacaktır.
Buna göre, 13.05.2014 tarihinde Soma’da maden kazasında ölen sigortalıların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanmasında sigortalının 1800 gün veya 5 yıldan beri sigortalı olup 900 gün prim şartını yerine getirip getirmediğine ve prim borcu olup olmadığına bakılmaksızın aylık bağlama işlemleri gerçekleştirilecektir.
Örnek 1: Soma maden kazasında vefat eden sigortalının 200 gün 4/1-(a) kapsamında hizmeti bulunmaktadır. Hak sahibi eşi ölüm gelir ve aylığı talebinde bulunmuştur. Bu durumda sigortalının hak sahibi eşine hem ölüm geliri hem de ölüm aylığı 5510 sayılı Kanunun 54’üncü madde hükmü (yüksek olanı tamdan, az olanı yarımdan) dikkate alınarak bağlanacaktır. Ölüm aylığı bağlanması için aranan 900 prim gün sayısı şartından 200 günü yerine geldiğinden, ölüm aylığı bağlama işlemi mevcut hizmet süresi üzerinden yapılacak, eksik olan 700 günün prim karşılığı Maliye Bakanlığından ayrıca istenecektir.
Örnek 2: Maden kazasında ölen sigortalının 700 gün 4/1-(b), 800 gün de 4/1-(a) kapsamında hizmeti bulunmaktadır. Sigortalının 4/1-(b) kapsamında geçen 700 günlük hizmeti karşılığında Kuruma prim borcu bulunmaktadır. Bu durumda sigortalının Kuruma olan prim borcu terkin edilecek ve 700 günlük hizmet 800 günlük hizmetle birleştirilerek 1500 gün üzerinden ölen sigortalının hak sahiplerine 4/1-(a) kapsamında ölüm aylığı bağlanacaktır. Sigortalının hak sahiplerine 5 yıllık sigortalılık süresi ve 900 gün şartından aylık bağlandığından Maliye Bakanlığından istenecek eksik prim karşılığı bulunmamaktadır. (Devam edecek) / Lütfü Köksal – Türkiye Gazetesi
