SİGORTALILIK HALLERİNİN ÇAKIŞMASI HALİNDE PRİM AKTARMA İŞLEMLERİNİN NASIL YAPILACAĞINA İLİŞKİN 2014/28 SAYILI GENELGE YAYIMLANDI.
| 5510 sayılı Kanunun 2008 yılı Ekim ayı başında yürürlüğe giren 53 üncü maddesinin birinci fıkrası ile sigortalıların 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalılık hallerinden birden fazlasına aynı anda tabi olmasını gerektirecek şekilde çalışmaları halinde; öncelikle (4/c) kapsamında, (4/c) kapsamında çalışması yoksa ilk önce başlayan sigortalılık ilişkisi esas alınarak işlem yapılmakta iken 6111 sayılı Kanunla 1/3/2011 tarihinden itibaren yapılan değişiklik ile sigortalıların (4/a) ve (4/b) sigortalılık statülerine tabi olacak şekilde çalışmaları halinde (4/a) kapsamındaki sigortalılık geçerli sayılmıştır.5510 sayılı Kanunun 53 üncü maddesinin beşinci fıkrasında, “Birinci fıkra hükmü saklı olmak üzere sigortalının, bu madde hükmüne göre sigortalı sayılması gereken sigortalılık halinden başka bir sigortalılık hali için prim ödemiş olması durumunda, ödenen primler birinci fıkraya göre esas alınan sigortalılık hali için ödenmiş ve esas alınan sigortalılık halinde geçmiş kabul edilir.” hükmü yer almaktadır.
Aynı anda her iki sigortalılık statüsüne tabi prim ödendiğinin anlaşılması halinde prim aktarımı yapılmayacak, geçersiz sigortalılık statüsü sona erdirilerek ödenmiş olan tutarlar 5510 sayılı Kanunun 89 uncu maddesi hükümleri doğrultusunda iade edilecektir. 1/3/2011 tarihinden itibaren sigortalıların talepleri halinde esas alınmayan sigortalılık statüsünde prim ödenmesi mümkün olup sigortalıların (4/b) kapsamında prim ödeme talebinin bulunmaması halinde bu süreler de iade edilecektir. Prim aktarımı bir statüden prim ödenip diğer statüden prim ödenmediği durumlarda yapılacaktır. |
1- ÇAKIŞAN SÜRELER İÇİNDE (4/a) KAPSAMINDA ÖDENMİŞ PRİMLERİN (4/b) KAPSAMINDAKİ PRİM BORÇLARINA AKTARILMASI
5510 sayılı Kanunun (4/a) kapsamındaki sigortalı hizmetlerinin iptali ve ödenen primlerin (4/b) kapsamındaki prim borçlarına aktarılmasında aşağıdaki hususlar dikkate alınacaktır.
- Sadece sigortalı hissesine isabet eden uzun vadeli sigorta kolları, genel sağlık sigortası primi ile işsizlik sigortası priminin aktarımı yapılacaktır.
- Sigortalı hissesi (4/b) kapsamındaki çakışan dönemdeki prim borcunu karşılamasa dahi işveren hissesinden aktarım yapılmayacaktır.
- Çakışan dönemde (4/a) kapsamında ödenen primlerin sigortalı hissesinin aynı döneme karşılık (4/b) kapsamındaki prim borcundan fazla olması halinde yeteri kadar sigortalı hissesi ilgili dönem borcuna aktarılacaktır.
Örnek- 2006/Haziran ayı ile 2007/Ocak ayı arasında işvereni tarafından 506 sayılı Kanun kapsamında adına prim ödenen sigortalının aynı dönemde geçerli sigortalılık statüsünün 1479 sayılı Kanuna tabi olması gerektiği ve 1479 sayılı Kanun kapsamında da prim borcu olduğu tespit edilmiş olup 506 sayılı Kanun kapsamından 1479 sayılı Kanun kapsamına aktarılacak prim tutarı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
| Yıl | Ay | (4/a) kapsamında aktarılacak sigortalıhissesi* | (4/b)kapsamında borç aslı** | Prim aktarımı yapıldıktan sonraödenmesi gereken
tutar |
| 2006 | Haziran | 79,65 | 193,04 | 113,39 |
| Temmuz | 79,65 | 193,04 | 113,39 | |
| Ağustos | Prim borcu ödenmemiş | 193,04 | 193,04 | |
| Eylül | 50,00 | 193,04 | 143,04 | |
| Ekim | 79,65 | 193,04 | 113,39 | |
| Kasım | 79,65 | 193,04 | 113,39 | |
| Aralık | 79,65 | 193,04 | 113,39 | |
| 2007 | Ocak | 87,75 | 209,96 | 122,21 |
* 2006 ve 2007 yılında prime esas kazanç alt sınırının sigortalı hissesine isabet eden kısmı
** 2006 yılında 5. basamak, 2007 yılında 6. Basamak karşılığında ödenmesi gereken tutar
- Çakışan dönemde (4/a) kapsamında ödenen primlerin aynı dönemdeki (4/b) borcuna aktarılmasının ardından, (4/a) kapsamında artan tutarın kalması halinde, artan tutar (4/b) kapsamındaki en eski prim borcuna aktarılacak, yapılacak aktarım sırasında, primin hangi tarihte ödendiği üzerinde durulmaksızın yasal ödeme süresinin son günü esas alınacaktır.
- Çakışan hizmet süresi içinde (4/a) kapsamındaki primlerden dolayı ilgili kanunlarda öngörülen sigorta prim teşviklerinden yararlanılmış ise prim aktarımı sırasında teşvik tutarlarının aktarımı yapılmayacaktır.
- Geçersiz olan sigortalılık statüsündeki primler ödenmemiş ise prim aktarımı yapılmayacak (4/a) tahakkukları ve hizmetleri, borçların ödenmesi beklenilmeksizin iptal edilecektir.
- Çakışan hizmet süreleri içinde yalnızca yersiz tahsil edilen sigorta primlerinin asıl tutarları aktarılacak, borç aslı ile birlikte tahsil edilmiş olan gecikme zammı ve gecikme cezası ile varsa faiz aktarılmayacaktır.
- 5510 sayılı Kanunun geçici 8 inci maddesinin birinci fıkrası gereği (4/b) kapsamında oldukları halde 1/10/2008 tarihine kadar (4/b) kapsamında kayıt ve tescil yaptırmayanların bu tarihten önceki sürelere ilişkin prim aktarımı yapılmayacaktır.
- Aynı süreler içinde (4/b)’ye tabi olması nedeniyle (4/a) hizmetlerinin iptal edildiği işyeri dosyasının, ilişiksizlik belgesi verilmiş özel bina inşaatı ya da ihale konusu işyeri olması durumunda, çakışan hizmet süreleri içinde ödenmiş sigorta primlerinin aktarım işlemi yapılacaktır.
Bu bağlamda, ilişiksizlik belgesi verilmiş ihale konusu veya özel bina inşaatı işyerlerinde, çakışan hizmetlerin iptal edilmesinin ardından (4/a) kapsamında bildirilen sigorta primine esas kazanç tutarının, daha önce yapılmış olan ön değerlendirme veya araştırma işleminin sonucuna göre ya da işin yürütümü için gerekli olan asgari işçilik miktarının tespiti hususunda düzenlenen müfettiş, serbest muhasebeci, mali müşavir ve yeminli mali müşavir raporuna istinaden, bildirilmesi gereken kazanç tutarının altına düşmüş olup olmadığına bakılmayacaktır.
- İhale konusu veya özel bina inşaatları ile ilgili olarak ilişiksizlik belgesi verilmeden önce, ön değerlendirme, araştırma veya inceleme yapılan işyeri dosyasından gerek gerçek kişi olan gerekse tüzel kişi olan işverenlerin şirket ortaklarının, kendilerini sigortalı olarak bildirip bildirmediklerinin kontrolü mutlaka yapılarak sigortalıların doğru sigortalılık statüsüne prim aktarımının yapılması sağlanacak, ancak, araştırma, ön değerlendirme ve inceleme işleminde çalışmanın fiili olmadığının anlaşılmadığı ya da tespit edilmediği sürece (4/a)’dan bildirilen süreler asgari işçilik hesaplamasında dikkate alınacaktır.
- Çakışan hizmetlerin bildirildiği işyeri dosyasının/dosyalarının ize ayrılmış olması
halinde, çakışan dönem;
2004 yılı Nisan ayı ve öncesi bir dönem ise (çakışan süredeki hizmetlerin iptali 3270 işveren sistemi üzerinden yapılacağından) öncelikle sistemdeki iz kaydı kaldırılarak, çakışan sürelere ilişkin tahakkuklar ve hizmetler iptal edilecek, ardından çakışan hizmet sürelerine ilişkin ödenen prim asılları (4/b) kapsamındaki prim borçlarına aktarılacaktır. İşyeri dosyalarının ize ayrılabilmesi için işverenlerin Kurumumuza borçlarının bulunmaması gerekmekte olup ize ayrılan işyeri dosyalarının imha edilmiş olması halinde, bu işyerlerinin iz kaydı kaldırılacak, ardından prim ve hizmetlerin iptalinin yukarıda belirtildiği şekilde yapılmasını müteakip (yalnızca imha edilen dosyalarla ilgili olarak) prim asılları (4/b)’ye aktarılacaktır.
2004 yılı Mayıs ayı ve sonrası bir dönem ise (çakışan süredeki hizmetlerin iptali MOSİP programları üzerinden yapılacağından) yapılacak işlemler sırasında işyeri dosyasının ize ayrılıp ayrılmadığına bakılmayacaktır.
- 1/1/1999 tarihinden önce muaccel hale gelmiş alacakların tahsili sırasında, tahsil edilen tutarların öncelikle borç aslına, ardından gecikme zammı ve faizlere mahsup edildiği nazara alınarak, çakışan hizmet süreleri içinde tahakkuk etmiş sigorta primlerinin (1/1/1999 tarihinden önce) yasal süresi dışında yalnızca borç aslı ödenmiş olmasına rağmen gecikme zammının ödenmemiş olması halinde bu dönemlere ilişkin sigorta prim asılları (4/b) kapsamındaki prim borçlarına devredilmeyecektir.
- Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurları tarafından yapılan inceleme sonucunda çakışan hizmetlerin sahte olduğunun tespiti halinde hizmet aktarımı yapılmayacaktır.
2- KENDİ İŞYERİNDEN VEYA ORTAK OLDUĞU İŞYERİNDEN (4/a) KAPSAMINDA BİLDİRİLEN SİGORTALILAR
5510 sayılı Kanunun 53 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında (4/b) kapsamında sigortalı sayılanlar, kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden dolayı, (4/a) kapsamında sigortalı bildirilemezler hükmü bulunmakta olup bu durumdaki sigortalıların tespiti 22/2/2013 tarihli ve 2013/11 sayılı Genelgenin dokuzuncu kısım birinci bölümde belirtilen hususlar doğrultusunda yapılacaktır.
Kendi işyerlerinden (gerçek kişiler) kendilerini (4/a) kapsamında sigortalı olarak bildirenlerin (4/a) hizmetleri iptal edildikten sonra ödenen primler sigortalı ve işveren hissesi ile birlikte, ortak oldukları işyerlerinden (tüzel kişiler) (4/a) kapsamında sigortalı olarak bildirilenlerin ise sadece sigortalı hissesi (4/b)’ye aktarılacaktır.
Örnek- 2013 yılı Temmuz ayında (4/a)’lı olarak çalıştığı şirkete ortak olan sigortalının bu tarihten sonra (4/a) kapsamında ödenen sigortalı hissesi (4/b) kapsamına aktarılacak olup, primlerin asgari ücret üzerinden ödendiği varsayıldığında (4/b)’ye aktarılacak prim tutarı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
| Yıl | Ay | (4/a)kapsamında sigortalı
hissesi*
|
(4/a)kapsamında işveren
hissesi (%21,5)** |
Toplam | (4/b)kapsamında
ödenmesi gereken prim aslı (% 34,5)*** |
(4/b)kapsamına
aktarılacak primler
|
| 2013 | Temmuz | 153,23 | 199,19 | 352,42 | 342,20 | 153,23 |
| Ağustos | 153,23 | 199,19 | 352,42 | 342,20 | 153,23 | |
| Eylül | 153,23 | 219,62 | 372,85 | 352,42 | 153,23 | |
| Ekim | 153,23 | 219,62 | 372,85 | 352,42 | 153,23 | |
| Kasım | – | – | – | 352,42 | – | |
| Aralık | 153,23 | 219,62 | 372,85 | 352,42 | 153,23 | |
| 2014 | Ocak | 160,65 | 230,27 | 390,92 | 369,50 | 160,65 |
| Şubat | – | – | – | – | – | |
| Mart | – | – | – | – | – | |
| Nisan | – | – | – | – | – | |
| Mayıs | 160,65 | 230,27 | 390,92 | 369,50 | 160,65 | |
| Haziran | 160,65 | 230,27 | 390,92 | 369,50 | 160,65 |
* 2013 ve 2014 yılında prime esas kazanç alt sınırının sigortalı hissesine isabet eden kısmı
** 2013 ve 2014 yılında prime esas kazancın alt sınırının işveren hissesine isabet eden kısmı
*** 1/9/2013 tarihinde kısa vade prim oranı değişmiştir.
3- ÇAKIŞAN SÜRELER İÇİNDE (4/b) KAPSAMINDA ÖDENMİŞ PRİMLERİN (4/a) KAPSAMINDAKİ PRİM BORÇLARINA AKTARILMASI
5510 sayılı Kanunun (4/b) kapsamında sigortalılık statüsünün geçersiz sayılması halinde hizmetlerin iptali ve ödenen primlerin (4/a) kapsamındaki sigortalılık statüsü ve prim borçlarına aktarılması sigortalıların talebine bağlı olup talepte bulunmayan sigortalıların (4/b) primleri (4/a) kapsamına aktarılmayacaktır.
5510 sayılı Kanunun (4/b) kapsamındaki hizmetlerin iptali ve ödenen primlerin (4/a) kapsamındaki prim borçlarına aktarılması sırasında;
- (4/b) sigortalılarının primleri kendileri tarafından ödendiğinden uzun ve kısa vade sigorta kolları ile genel sağlık sigortası primi, 1/10/2008 tarihinden önce de bulundukları gelir basamağı üzerinden ödenen primlerin tamamı aktarılacaktır.
- Çakışan dönemde (4/b) kapsamında ödenen primler aynı döneme karşılık gelen öncelikle (4/a) kapsamındaki prim borcunun sigortalı hissesine (sigorta primi + işsizlik sigortası primi), arta kalan kısmı işveren hissesine (sigorta primi + işsizlik sigortası primi) aktarılacaktır.
- Çakışan dönemde (4/b) kapsamında ödenen primlerin aynı döneme karşılık gelen (4/a) kapsamındaki prim borcundan fazla olması halinde prim borcu kadar prim aktarımı yapılacaktır. Fazlaya ilişkin kısmı sigortalının talebi halinde iade edilecektir.
- Çakışan hizmet süreleri içinde, (4/a) primlerinin de ödenmiş olması halinde (4/b) kapsamında yersiz olarak tahsil edilmiş primler talep halinde iade edilecektir.
4- ÇAKIŞAN SOSYAL GÜVENLİK DESTEK PRİMİNE TABİ SÜRELERİN PRİM AKTARIMI
Sosyal güvenlik destek primi ödenmiş sürelerin çakışması halinde de prim aktarımı yapılacaktır. Geçerli sosyal güvenlik destek primi statüsünün belirlenmesinde 1/3/2011 tarihine kadar, önce başlayan sigortalılık statüsü, bu tarihten sonra (4/a) sigortalılık statüsü esas alınarak işlem yapılacaktır.
- Çakışan süreler içinde (4/a) kapsamında ödenmiş sosyal güvenlik destek primi sürelerinin (4/b) kapsamına aktarılması sigortalıların talebine bağlı olarak yapılacak, (4/b) kapsamından (4/a) kapsamına sosyal güvenlik destek primi aktarımı yapılmayacaktır.
- Sosyal güvenlik destek priminin geçersiz sayılan (4/a) sigortalılık statüsünden geçerli olan (4/b) sigortalılık statüsüne aktarılmasında zorunlu sigortalılıkta olduğu gibi sadece sigortalı hissesi (% 7,5) aktarımı yapılacaktır.
- (4/b)’ye yapılan prim aktarımında 2/8/2003 tarihinden itibaren gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar, 28/1/2004 tarihinden itibaren gelir vergisinden muaf olup esnaf ve sanatkar sicili ile birlikte kanunla kurulu meslek kuruluşuna usulüne uygun olarak kayıtlı olanlar ve şirket ortakları kapsama alındığından bu tarihlerden sonra 1479 sayılı Kanunun mülga ek 20 nci maddesi gereğince 50 nci maddeye göre belirlenen 12 nci gelir basamağının % 10’u oranında, 1/10/2008 tarihinden itibaren ise sigortalıya bağlanan emeklilik ve yaşlılık aylığının 2008 yılında % 12, 2009 yılında % 13, 2010 yılında % 14, 2011 yılında ve takip eden yıllarda % 15’i oranında kesinti yapılacaktır.
- 5510 sayılı Kanunun geçici 8 inci maddesinin birinci fıkrası hükmü sosyal güvenlik destek primine tabi sigortalıları kapsamadığından yaşlılık ve emekli aylığı alıp 1/10/2008 tarihine kadar (4/b) kapsamında kayıt ve tescil yaptırmayanların bu tarihten önceki süreleri için sosyal güvenlik destek primi tescili yapıldıktan sonra prim aktarımı yapılacaktır.
Örnek- 2003 yılında 506 sayılı Kanuna göre yaşlılık aylığı bağlanan sigortalının 10/5/2005 tarihinde şirket ortağı olduğu, 1/11/2007 tarihinden itibaren 506 sayılı Kanun kapsamında sosyal güvenlik destek primine tabi çalıştığı, çalışmasının 2008 yılı Kasım ayı sonuna kadar devam ettiği anlaşılmıştır. Sigortalının 10/5/2005 tarihi itibariyle 1479 sayılı Kanun kapsamında sosyal güvenlik destek primine tabi tescili yapılacak 1/11/2007-30/11/2008 süresi (4/a) kapsamında ödenen sosyal güvenlik destek primi (4/b) kapsamına aşağıdaki şekilde aktarılacaktır.
| Yıl | Ay | 506 / (4/a)kapsamında
aktarılacak SGDP sigortalı hissesi* |
1479 / (4/b)kapsamında SGDP borç aslı** | Prim aktarımı yapıldıktan sonraödenmesi gereken
tutar |
| 2007 | Kasım | 43,88 | 68,75 | 24,87 |
| Aralık | 43,88 | 68,75 | 24,87 | |
| 2008 | Ocak | 45,63 | 71,50 | 25,87 |
| Şubat | 45,63 | 71,50 | 25,87 | |
| Mart | 45,63 | 71,50 | 25,87 | |
| Nisan | 45,63 | 71,50 | 25,87 | |
| Mayıs | 45,63 | 71,50 | 25,87 | |
| Haziran | 45,63 | 71,50 | 25,87 | |
| Temmuz | 47,90 | 75,07 | 27,17 | |
| Ağustos | 47,90 | 75,07 | 27,17 | |
| Eylül | 47,90 | 75,07 | 27,17 | |
| Ekim | 47,90 | 96,00*** | 48,10 | |
| Kasım | 47,90 | 96,00 | 48,10 |
* 2007 ve 2008 yılında prime esas kazanç alt sınırının sigortalı hissesine isabet eden kısmı
** 2007 ve 2008 yılında 12.gelir basamağının % 10’u karşılığında ödenmesi gereken tutar
*** Sigortalının aylığının 800 TL olduğu varsayıldığında aylığın % 12’sine isabet eden kısmı
– Kendi işyerlerinden kendilerini (4/a) kapsamında sosyal güvenlik destek primine tabi sigortalı olarak bildirilenler hakkında da yukarıdaki “2” başlıklı bölümünde belirtildiği şekilde işlem yapılacaktır.
5- PRİMİNİ KENDİ ÖDEYEN SİGORTALILARIN PRİM AKTARMA İŞLEMLERİ
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi olup primini kendi ödeyen 5 inci maddenin birinci fıkrasının (g) bendine tabi isteğe bağlı sigortalı olanlar, 51 inci madde gereğince 30 günden az prim ödeyen isteğe bağlı sigortalılar, ek 5 inci ve ek 6 ncı maddeye tabi sigortalılar, 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılar, 1/10/2008 tarihinden önce 506 sayılı Kanunun mülga 85 inci maddesine göre isteğe bağlı sigortaya prim ödeyenler ile mülga 86 ncı maddeye göre topluluk sigortasına tabi avukatlar ve noterlerin hizmetleri ile 1479, 2926 ve 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalıların hizmetlerinin çakışması halinde prim aktarımı yapılmaya devam edilecektir.
Bu durumda olan sigortalıların çakışan hizmetlerine ilişkin ödemiş oldukları prim tutarların tamamı aktarılacaktır.
Diğer taraftan, çakışan dönemde ödenen primlerin aynı döneme karşılık gelen prim borcundan fazla olması halinde prim borcu kadar aktarım yapılacak, fazlaya ilişkin kısım sigortalının Kuruma başka bir borcu yoksa talebi halinde iade edilecektir.
Örnek- 15/6/2013 tarihinde 5510 sayılı Kanunun ek 5 inci maddesine tabi sigortalılığı olan kişinin, ziraat odası tarafından Kuruma yapılan bildirimde tarımsal faaliyetinin 1/7/2013 tarihinden itibaren başlatıldığı anlaşılmıştır. Sigortalının ek 5 inci madde kapsamında başlatılan süreksiz tarım sigortalılığı 30/6/2013 tarihi itibariyle sona erdirilecek, 1/7/2013 tarihinden itibaren (4/b-4) kapsamında tarım sigortalılığı başlatılacaktır. Sigortalının ek 5 inci madde kapsamında ödediği primler aşağıdaki şekilde aktarılacaktır.
| Yıl | Ay | Ek 5 inci madde kapsamında ödenen primler (% 34,5) | (4/b-4) kapsamındaödemesi gereken primler
(% 34,5)* |
Sigortalıya iadeedilmesi gereken prim farkı |
| 2013 | Temmuz | 234,95 | 228,14 | 6,81 |
| Ağustos | 234,95 | 228,14 | 6,81 | |
| Eylül | 234,95 | 234,95 | – | |
| Ekim | 234,95 | 234,95 | – | |
| Kasım | 234,95 | 234,95 | – | |
| Aralık | 234,95 | 234,95 | – | |
| 2014 | Ocak | 258,65 | 258,65 | – |
* 1/9/2013 tarihine kadar prim oranı % 33,5’tir
6- PRİM İADE İŞLEMLERİ
Çakışan hizmet sürelerine ilişkin prim aktarımı yapıldıktan sonra ya da her iki statü içinde prim ödendiğinin tespit edilmesi ve sigortalının Kuruma başka prim borcunun bulunmaması halinde yanlış ve yersiz alınmış primler sigortalının ya da hak sahiplerinin talebi halinde sigortalılara, hak sahiplerine ve işverenlere hissesi oranında iade edilecektir.
1/10/2008 tarihinden önce; (4/a) kapsamındaki primlerin sigortalı hissesi 506 sayılı Kanunun mülga 84 üncü maddesine göre, (4/b) kapsamındaki primler 1479 sayılı Kanunun mülga 55 inci maddesine göre alındıkları tarihten itibaren on yıl geçmemişse, (4/c) kapsamındaki primler ise 5434 sayılı Kanunun mülga 117 nci maddesine göre emekli keseneği ve kurum karşılıkları beş yıl geçmemişse, faiz uygulanmaksızın, 1/10/2008 tarihinden sonraki süreler ise 5510 sayılı Kanunun 89 uncu maddesi kapsamında alındıkları tarihten itibaren on yıl geçmemiş ise kanuni faizi ile birlikte iade edilecektir.
Primlerin iadesinde kanuni faiz alındıkları tarihi takip eden aybaşından iadenin yapıldığı ayın başına kadar hesaplanacaktır.
Yanlış veya yersiz tahsil edilmiş olan primlerin ilgililere iade edilebilmesi için, primlerin tahsil edildiği tarihten talep tarihine kadar on yıllık sürenin geçmemiş olması, işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine talepte bulunulması gerekmektedir.
506 sayılı Kanunun mülga 84 üncü maddesinde yanlış veya yersiz olarak alınmış olan primlerin iadesinde yalnızca işveren hissesine kanuni faiz ödeneceği öngörüldüğünden, yanlış veya yersiz ödenen primlerin iadesi sırasında, kanuni faizin ne şekilde hesaplanacağı, primin 1/10/2008 öncesinde veya sonrasında tahsil edilmesine göre farklılık göstermektedir.
– 1/10/2008 ve sonrasında tahsil edilen primlerin iadesi
Yanlış veya yersiz olarak 1/10/2008 veya sonrasında tahsil edilmiş olan primlerin iadesi sırasında ödenecek kanuni faiz, primin Kurumumuza yatırıldığı tarihi takip eden ay başından, iadenin yapıldığı ayın başına kadar geçen süre için hesaplanacaktır. Ayrıca, ödeme tarihi 1/10/2008 ve sonrası olan primlerin iadesi sırasında, hem sigortalı hissesi için, hem de işveren hissesi için kanuni faiz ödenecektir.
– 30/9/2008 ve öncesinde tahsil edilen primlerin iadesi
506 sayılı Kanunun mülga 84 üncü maddesinde yanlış veya yersiz tahsil edilen primlerin iadesi sırasında, yalnızca işveren hissesine kanuni faiz ödeneceği öngörüldüğünden, 30/9/2008 veya öncesinde tahsil edilmiş olan primlerin iadesi sırasında, sigortalı hissesine 1/10/2008 tarihinden iadenin yapıldığı ayın başına kadar geçen süre için, işveren hissesine ise primin Kuruma yatırıldığı tarihi takip eden ay başından, iadenin yapıldığı ayın başına kadar geçen süre için kanuni faiz ödenecektir.
– Gecikme cezası ve gecikme zammı ile veya tecil faizi ile birlikte tahsil edilmiş primlerin iadesi
Yanlış veya yersiz tahsil edilmesi nedeniyle iadesine karar verilen primlerin, yasal süresi dışında gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilmiş olması halinde, gecikme cezası ve gecikme zammının işveren tarafından ödenmiş olması nedeniyle, yanlış veya yersiz tahsil edilmiş prime ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammının tamamı, kanuni faizi ile birlikte işverene iade edilecektir.
Primlerin 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirilerek ya da çeşitli kanunlar gereğince yeniden yapılandırılarak tahsil edilmiş olması halinde, yersiz tahsil edilen prime isabet eden faiz tutarı da yine işverene iade edilecektir.
– Yanlış veya yersiz tahsil edilmiş prime ilişkin kanuni faizin hesaplanması
Yanlış veya yersiz tahsil edilmiş primlerin ilgililere iadesi sırasında sigortalılara ve işverenlere ödenecek kanuni faiz; (Ana Para Tutarı x Faiz Oranı x Süre (Ay sayısı) / 1.200) formülü vasıtasıyla hesaplanmakta olup, yıllar itibariyle belirlenen kanuni faiz oranları aşağıda gösterilmiştir.
| Tarih Aralığı | Yıllık Kanuni Faiz Oranı |
| 19/12/1984 – 31/12/1997 | % 30 |
| 01/01/1998 – 31/12/1999 | % 50 |
| 01/01/2000 – 30/06/2002 | % 60 |
| 01/07/2002 – 30/06/2003 | % 55 |
| 01/07/2003 – 31/12/2003 | % 50 |
| 01/01/2004 – 30/06/2004 | % 43 |
| 01/07/2004 – 30/04/2005 | % 38 |
| 01/05/2005 – 31/12/2005 | % 12 |
| 01/01/2006 – | % 9… |
Örnek 1- Yersiz tahsil edilmiş olan primin aşağıdaki şekilde olduğu varsayıldığında;
| Dönem | 4/a kapsamında ödenen | Ödeme tarihi | İade tarihi | ||
| Sigortalı hissesi | İşverenhissesi | Sigortalıya | İşverene | ||
| 2009/Ocak | 280,00 TL | 390,00 TL | 25/2/2009 | 25/2/2014 | 18/6/2014 |
– Sigortalı hissesine isabet eden tutar, ödemenin yapıldığı tarihi takip eden ay başından
(1/3/2009 tarihinden), iadenin yapıldığı ayın başına (31/1/2014 tarihine) kadar hesaplanacak kanuni faizi ile birlikte iade edilecektir.
Bu durumda, sigortalıya; 1/3/2009 ila 31/1/2014 tarihleri arasında 280,00 x 9 x 59 / 1.200 = 123,90 TL kanuni faiz olmak üzere, Toplam = 280,00 + 123,90 = 403,90 TL iade edilecektir. – İşveren hissesine isabet eden tutar ise, ödemenin yapıldığı tarihi takip eden ay başından (1/3/2009 tarihinden), iadenin yapıldığı ayın başına (31/5/2014 tarihine) kadar hesaplanacak kanuni faizi ile birlikte iade edilecektir.
Bu durumda, işverene; 1/3/2009 ila 31/5/2014 tarihleri arasında 390,00 x 9 x 63 ay / 1.200 = 184,28 TL kanuni faiz olmak üzere, Toplam = 390,00 + 184,28 = 574,28 TL iade edilecektir.
Örnek 2- Yersiz tahsil edilmiş olan primin aşağıdaki şekilde olduğu varsayıldığında;
| Dönem | 4/a kapsamında ödenen | Ödeme tarihi | İade tarihi | ||
| Sigortalı hissesi | İşverenhissesi | Sigortalıya | İşverene | ||
| 2005/Şubat | 98,00 TL | 136,50 TL | 25/3/2005 | 17/3/2014 | 25/8/2014 |
– Sigortalı hissesine isabet eden tutar, 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
(1/10/2008 tarihinden), iadenin yapıldığı ayın başına (28/2/2014 tarihine) kadar hesaplanacak kanuni faizi ile birlikte iade edilecektir.
Bu durumda, sigortalıya; 1/10/2008 – 28/2/2014 tarihleri arasında, 98,00 x 9 x 65 ay / 1.200 = 47,78 TL kanuni faiz olmak üzere, 98,00 + 47,78 = 145,78 TL iade edilecektir. – İşveren hissesine isabet eden tutar ise ödemenin yapıldığı ayı takip eden ay başından (1/4/2005 tarihinden) iadenin yapılacağı ayın başına kadar geçen süre için (31/7/2014 tarihine kadar) hesaplanacak kanuni faizi ile birlikte iade edilecektir. Bu durumda, işverene ;
1/4/2005 – 31/12/2005 tarihleri arasında 136,50 x 12 x 9 ay / 1.200 = 12,29
1/1/2006- 31/7/2014 tarihleri arasında 136,50 x 9 x 103 ay / 1.200 = +105,45
Toplam 117,74 TL kanuni faiz olmak üzere, 136,50 + 117,74 = 254,24 TL iade edilecektir.
