Bilindiği üzere ücret kalemlerinin doğru bordrolaştırılması işverenler için yasal yükümlülük olmakla birlikte aynı zamanda maliyet unsuru olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Yasal kesintilerin eksk ya da fazla olmaksızın doğru olarak hesaplanması gerekmektedir.
Günümüze söz konusu işlemler bordroloma uzmanları tarafından bordrolama programları aracılığıyla gerçekleştirlmektedir. Ancak halihazırdaki birçok bordro programda ek ücret kalemlerinin hangi kesintiye tabi tutulalacağı ya tanımlanmamakta ya da hatalı olarak tanımlanmaktadır. Örneğin yemek ücretinin bordrolaştırılmasında yemek ücretinin peşin verilmesi, yemek ücretinin ödeme aracına yüklenerek verilmesi veya yemek ücretinin fatura mukabili karşılanması gibi birden fazla durum söz konusu olmaktadır.
İşverence yapılan görevlendirme kapsamında olanlar hariç olmak üzere yemek ücretinin peşin verilmesinde bordro parametlerinin şu şekilde işlem yapıyor olması gerekir.
Sosyal Güvenlik Kesintileri Bakımından
01.09.2012 tarihli Sosyal Güvenlik Kurumu İşveren Uygulama Tebliğinin Yemek Paraları (Yardımı) Başlıklı 7.7.1. maddesinde; sigortalılara yemek parası adı altında yapılan ödemelerin, işyerinde veya müştemilatında işveren tarafından yemek verilmemesi şartıyla, fiilen çalışılan gün sayısı dikkate alınarak 16 yaşından büyükler için belirlenen günlük asgari ücretin % 6 sının, yemek verilecek gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak miktarın prime esas kazançların tespitinde dikkate alınmayacağı belirtilmiştir.
Gelir Vergisi Kesintisi Bakımından
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun Ücretlerde Müteferrik İstisnalar başlıklı 23. maddesinin 8. bendinde; “Hizmet erbabına işverenlerce yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatler (işverenlerce, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin (2017 yılı için 14.00 TL) aşmaması ve buna ilişkin ödemenin yemek verme hizmetini sağlayan mükelleflere yapılması şarttır. Ödemenin bu tutarı aşması halinde, aşan kısım ile hizmet erbabına yemek bedeli olarak nakden yapılan ödemeler ve bu amaçla sağlanan menfaatler ücret olarak vergilendirilir.” Hükümleri yer almaktadır. Bir başka değişle kanun koyucu yemek ücretinin nakden ödenmesi durumunda, yapılan ödemenin ücret olarak değerlendirileceği ve tamamının gelie vergisine tabi tutulmasını emretmiştir.
Damga Vergisi Kesintisi Bakımından
1 Ocak 2017 tarihinden itibaren vergiye tabi kağıtlara uygulanacak olan 61 seri No’lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği eki 1 sayılı Tablo uyarınca; Maaş, ücret, gündelik, huzur hakkı, aidat, ihtisas zammı, ikramiye, yemek ve mesken bedeli, harcırah, tazminat ve benzeri her ne adla olursa olsun hizmet karşılığı alınan paralar için damga vergisi % 0,759 olarak belirlenmiştir.
Bordro Uygulaması
Yukarıda belirtilen yasal mevzuat uyarınca işyerinde 25 fiili çalışma günü için ödenen yemek ücretinin bordro parametleri aşağıdaki şekilde olması gerekmektedir.
BRÜT YÜ: Brüt Yemek Ücreti
SGK: SGK Kesintisi
GV: Gelir Vergisi Kesintisi
DV: Damga Vergisi Kesintisi
NET YÜ: Net Yemek Ücreti
% 15 Vergi Dilimi İçin Formülasyon
B-(B-88,75)*0,15))-(B-(B-88,75)*0,15)*0,15))-(0,00759B) =NET
BRÜT YÜ- SGK – GV – DV = NET YÜ
% 20 Vergi Dilimi İçin Formülasyon
B-(B-88,75)*0,15))-(B-(B-88,75)*0,15)*0,20))-(0,00759B) =NET
BRÜT YÜ- SGK – GV – DV = NET YÜ
% 27 Vergi Dilimi İçin Formülasyon
B-(B-88,75)*0,15))-(B-(B-88,75)*0,15)*0,27))-(0,00759B) =NET
BRÜT YÜ- SGK – GV – DV = NET YÜ
Örnek) % 15 lik vergi diliminde olan (A) sigortalısına 25 gün için 225 TL net yemek ücreti ödenmiştir. Söz konusu yemek ücretinin brüt tutarı kaç TL dir ?
Çözüm)
B-((B-88,75)*0,15)-(((B-(B-88,75)*0,15)*0,15)-0,00759B =225
B-0,28509B-15,31=225
0,71491B=225+15,31
0,71491B=240,31
B=336,14 TL
15.12.2017
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
