Demirbaşların amortisman mevzu edilmesi veyahut doğrudan giderleştirilmesi konusunda tereddütler bulunmaktadır.
Demirbaşlar genelde birim fiyatı düşük çok çeşitli harcama kalemlerinden oluşur. Düşük birim fiyatlı demirbaşların amortisman konusu edilmesinde iktisadi ve teknik bütünlük esas alınmaktadır. Aşağıda konuya ilişkin açıklamalarda bulunulacaktır.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 313’üncü maddesinin birinci fıkrasında amortisman, “işletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269’uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edavat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin bu Kanun hükümlerine göre yok edilmesi” olarak tanımlanmıştır.
Maddenin son fıkrasında ise değeri 800 TL’yi aşmayan alet, edevat, mefruşat ve demirbaşların amortismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider yazılabileceği, iktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edenlerde bu haddin topluca dikkate alınacağı düzenlenmiştir.
Bu noktada iktisadi ve teknik bakımdan bütünlük kavramına değinmek gerekmektedir. 22 no’lu Gelir Vergisi Kanunu (GVK) sirkülerinde iktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz eden iktisadi kıymetler, bir işletmede belli bir fonksiyon etrafında birleşerek bir üretimde bulunan veya üretime her hangi bir aşamada bir değer kazandıracak nitelikteki bir fonksiyonu birbirini tamamlayarak yerine getiren iktisadi kıymetler topluluğu olarak tanımlanmış ve aşağıdaki örnekler verilmiştir.
– Bir bilgisayar sistemini oluşturan donanım malzemeleri ,
– Bir tekstil işletmesinde yeni bir üretim bandı oluşturulmasında kullanılan makineler,
– Yazar kasalar ve barkot okuyucu cihazlar,
– Okul sıra ve masaları,
– Turistik otel için alınan yatak, yorgan ve battaniyeler,
– Lokanta işletmesi için alınan tabak, çatal, bıçak ve bardaklar,
aynı fonksiyona hizmet ettiklerinden, iktisadi ve teknik bakımdan bütünlük oluşturmaktadır.
Bu açıklamalara göre mükelleflerin faaliyet konularına göre demirbaşların iktisadi ve teknik bütünlük oluşturup oluşturmadığına karar vermeleri gerekmektedir. İktisadi ve teknik bütünlük oluşturan demirbaşlarda yukarıda belirtilen alt limit iktisadi kıymetlerin topluca değerleri ile kıyaslanacakır. Kıyaslama neticesinde alt limiti aşan iktisadi kıymetlerin tamamı için amortisman hesaplanacaktır.
Saygılarımızla,
Yılmaz SEZER- YMM
