Basiretli bir tacirin işletmesini işletirken mutlaka bilmesi gerekenlerin başında işletmesinde neleri gider olarak gösterebilmesidir. Çünkü ; Sadece ülkemizde değil , Dünyada da genel uygulama olan Vergi Kanunlarının özünde “İşletilen işletmenin işletme sahibinden ayrı bir kişiliğe sahip olduğu” unutulmamalıdır.
Dolayısıyla aşağıda belirtilen hususlar işletme sahiplerine ışık tutacağına inanmaktayım.
Öncelikle işletmelerde bazı harcamalar “mali açıdan” gider kabul edilirken, bazı harcamalar ise kanunen kabul edilmemektedir.
Ülkemizdeki Vergi Kanununa göre bir harcamanın gider sayılabilmesi için, giderin çeşidinden önce “İşletmenin Faaliyeti ile ilgili mi? Hasılatın artışı için gerekli mi?” gibi kıstaslar daha önemlidir. Vergi incelemesi yapan vergi denetmeni, giderleri detaylı inceleyerek faaliyet ile ilgili olup olmadığına öncelikle bakarak , İşletme faaliyeti ile ilgili olmadığını düşündüğü giderleri KKEG (kanunen kabul edilmeyen giderler) olarak değerlendirebilir ve duruma göre %20 kurumlar vergisi, KDV ya da gelir vergisi isteyebilir ve geriye doğru yapılan beyanname düzeltmeleri yapılarak vergi cezaları ile karşı karşıya kalınabilinir.
Öncelik ile ; İşletme gideri nedir?
İşletme giderleri, İşletmenin çalışmalarında kullanacağı hizmet ve ürün kalemlerinin maliyetini oluşturan giderlerdir. İşletme gideri göstermeye başlamadan önce dikkat edilmesi gereken ise nelerin işletme gideri olarak gösterilip gösterilemeyeceğini bilmektir. Yürürlükteki vergi yasalarına göre bir harcamanın şirket gideri olarak gösterilebilmesi için ilgili işletmenin kârı ya da faaliyetleri ile ilişkisi olması gerekir.
İşletme giderleri nelerdir?
Limited Şirket , Anonim Şirket veya şahıs şirketi olduğuna bakılmaksızın, her işletmenin yıllık ve aylık masrafları vardır. Bunlardan Gider olarak kabul edilen bazı harcamalar şöyledir:
Yemek giderleri: Yemek gideri , işletmenin faaliyeti için yapılmış ise; Ör. Şirket toplantısı, müşteri ağırlama vb kalemler gider olarak kabul edilir. Tabi bu gider rakamları şirketin faaliyeti ile orantılı olması beklenir.
Çalışana ödenen yemek bedelleri de gider olarak kabul edilir. Şirketler bu giderleri nakit, yemek kartı vb. çözümlerle muhasebeleştirebilir.
Seyahat harcamaları: Uçak, otobüs, deniz otobüsü, tren, otel, otopark vb harcamalar dahildir. Şirket faaliyetleri kapsamında yapılan şirket toplantısı, müşteri görüşmesi, müşteriyi toplantıya götürme vb. aktiviteler için geçerlidir. Şirketin faaliyeti ile orantılı olması beklenir.
Taşıt giderleri: Yakıt, sigorta, kira, tamir vb giderler dahildir. Öncelik ile ; İşle ilgili olması, işletmeye dahil olması, işletmenin aktifinde bulunmamakla birlikte, kiralama yoluyla edinilmesi gerekir. Yeni çıkan kanunlar çerçevesinde bu giderlerin tamamı değil, bir kısmını vergiden indirebiliyoruz; bir kısmını ise kanunen kabul edilmeyen gider (KKEG) kaydedip vergiden düşemiyoruz. Günümüzde firmaların taşıt giderlerini yönetmek amacıyla birçok çözüm bulunuyor. Bunlar arasında taşıt tanıma sistemleri en önde olanıdır. Her akaryakıt alımında Fiş toplamak yerine ayda iki fatura ile operasyonel kolaylık sağlanabilinir.
Araç kira gideri: Ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabı, kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerinin her birine ilişkin aylık kira bedelinin 2022 yılı için (KDV hariç) 8.000 Türk Lirası’na kadarlık kısmını gider olarak dikkate alabileceklerdir. KDV ise indirim konusu yapılacaktır.
Araç alım maliyeti:
Yayımlanan 317 No’lu GVK Tebliği ile bu kısıtlama tutarları 2022 yılı için aşağıdaki gibi yeniden belirlenmiştir:
- Kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerin her birine ilişkin aylık kira bedelinin 8.000 TL’ye kadarlıkkısmı gider olarak dikkate alınabilecektir.
- Binek otomobillerinin iktisabına ilişkin özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi toplamının en fazla 200.000 TL’ye kadarlık kısmı giderolarak dikkate alınabilecektir.
- Özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 230.000 TL’yi, söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hallerde, amortismana tabi tutarı 430.000 TL’yi aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gider olarak dikkate alınabilecektir.
İletişim giderleri: Telefon, internet, ADSL vb giderlerdir. Belirtmek gerekir ise ; İşle ilgili olması, işletmeye dahil olması, işletmenin aktifinde bulunmamakla birlikte, kiralama yoluyla edinilmesi gerekmektedir.
Giyim harcaması: İşletme faaliyettinde kullanılan ve demirbaş olarak verilen baret, kask, iş tulumu, iş önlüğü, çizme gibi eşyalar, tek tip giysiler vb.
Gider gösterirken sık yapılan hatalar
Gider gösterirken en sık yapılan hata gider olarak kabul edilmeyen belgelerin gider olarak kaydedilmesidir. Bu belgeler:
Yemek giderleri: Arkadaş, aile yemekleri, işle ilgili olmayan market harcamaları.
Seyahat harcamaları: Tatil harcamaları, aileden ya da arkadaşların seyahat harcamaları, eş ile çıkılan iş seyahati dolayısıyla yapılan harcamaların eşe isabet eden kısmı.
Taşıt giderleri: Çalışana ait araç yakıt, tamir giderleri, şirketin gelirini arttırıcı fonksiyonu olmayan diğer giderler.
İletişim giderleri: Çalışana ait hatlar için ödenen faturalar, şirketin gelirini arttırıcı fonksiyonu olmayan diğer giderler.
Giyim harcaması: Gömlek, kravat, saat, kemer, fular, ayakkabı, kaban vb. Bu tip harcamaların şirket faaliyetleri için önemli ve gerekli olduğu düşünülse bile maliyenin görüşü aksi yöndedir.
Personelin, kendi arabasını şirket için kullanması:
Şirket aktifine kayıtlı olmayan veya kiralama sözleşmesi olmayan taşıtların masraflarının gider yazılması doğru değildir.
Yapılması gerekenler:
- Şirket ile personel arasında araç kullanım kira sözleşmesi yapılmalıdır. Sözleşme damga vergisine tabidir.
- Yapılacak kira ödemelerinden %20 stopaj hesaplanması
- Yapılacak kira ödemeleri üzerinden %18 KDV hesaplanması
Bu sayede benzin, kasko, trafik sigortası, otopark, bakım, yıkama vs. masrafları gider olarak yazılabilir.
SMMM Özlem BALCI
