Kurumlar Vergisinden istisna kazançlar, kanunun 5. Maddesinde düzenlenmiş olup bentler halinde hangi işlemler olduğu sayılmıştır. Kazancı istisnaya tabi tutulan işlemlerin zararla sonuçlanması halinde söz konusu tutarların dönem kazancından indirilmesinin mümkün olup olmadığı bu yazının konusunu oluşturmaktadır.
Kurumlar Vergisi Kanunun 6’ncı maddesinin birinci fıkrasında kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı belirtilmiş, maddenin ikinci fıkrasıyla da safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır. Yine Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin üçüncü fıkrasında, “İştirak hisseleri alımıyla ilgili finansman giderleri hariç olmak üzere, kurumların kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlarına ilişkin giderlerinin veya istisna kapsamındaki faaliyetlerinden doğan zararlarının, istisna dışı kurum kazancından indirilmesi kabul edilmez” ifadesine yer verilmiştir. Bu açıklamaya paralel olarak yine aynı kanunun 5 inci maddesinin üçüncü fıkrası hakkında, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edilen değişiklik önergesinin gerekçesinde “…Kurumlar vergisinden istisna edilen kazançların elde edilmesi sırasında zarar doğması halinde bu zararlar gider fazlalığından kaynaklandığı için istisna kapsamındaki faaliyetlerden doğan zararların da giderlerde olduğu gibi kurum kazancından indirilmemesi gerekir. Dolayısıyla, kurumlar vergisinden istisna edilen kazancın elde edilmesi sırasında giderlerin yanı sıra gider fazlalığından doğan zararlar da aynı kapsamda değerlendirilerek konuya ilişkin düzenleme önerilmektedir.” denilmiştir.
Dolayısıyla, söz konusu hüküm Kurumlar Vergisi Kanunu ile özel kanunlarda yer alan kurumlar vergisinden müstesna kazançları kapsamaktadır. İştirak hisseleri alımıyla ilgili finansman giderleri hariç olmak üzere, kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlara ilişkin giderlerin kanunen kabul edilmeyen gider olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Aynı şekilde, kurumlar vergisinden istisna edilen kazançların elde edilmesi sırasında zarar doğması halinde bu zararların da istisna kapsamı dışındaki gelirlerden indirilmemesi gerekmektedir.
Kanunun anılan hükmü, kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlara ilişkin olarak yapılan giderlerin, kurumun vergiye tabi diğer kazanç tutarının tespitinde kurum kazancını azaltıcı veya kurum zararlı ise bu zararı artırıcı bir unsur olarak indirim konusu yapılamayacağını ifade etmektedir. Bu nedenle, bu gelirlerin elde edilmesi için yapılan giderlerin sadece kurumlar vergisinden istisna edilen söz konusu kazançların tespitinde indirim konusu yapılacağı tabiidir.”
Yukarıda yer verilen gerek Kanun maddesinin lafzında gerek kanun maddesinin gerekçesinde gerekse de kanun uygulamasını açıklayan 1 Seri No.lu KVK Genel Tebliğinin ilgili bölümünde belirtildiği üzere, kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlara ilişkin giderler ile istisna kapsamındaki faaliyetlerden doğan zararların istisna dışı kurum kazancından indirilmesine imkan verilmemektedir. İstisna kazançlar elde edilirken, giderlerin yanı sıra gider fazlalığı nedeniyle doğan zararların da aynı kapsamda değerlendirileceği kanunun madde gerekçesinde ve söz konusu tebliğin ilgili bölümünde açıkça belirtilmiştir.
Sonuç olarak; Kurumlar Vergisinin 5. Maddesinde düzenlenen istisnaya tabi işlemlerden doğan zarar ve giderlerin diğer kazançlardan mahsubu/indirilmesi mümkün görünmemektedir.
Kaynakça:
1) 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu
2) Vergi Dünyası’nda 500 Soru 500 Cevap-Maliye Hesap Uzmanları Derneği
http://www.muhasebenetwork.com/istisna-kazanclara-ait-zarar-ve-giderlerin-vergisel-durumu.html
