Annesini ve babasını 1 Ekim 2008 sonrası kaybeden öksüz kız çocukları her iki aylığı birden alabilir mi?
Cevap: Anne ve babadan iki yetim aylığı birden bağlatabilmek için ölümler 1 Ekim 2008 ve sonrasında gerçekleşmişse tek koşul anne veya babadan birisinin emekli sandığına tabi olmasıdır. Eğer anne veya babadan ikisi de emekli sandığına tabi değilse 1 Ekim 2008 sonrası ölümlerde geride kalan kız çocuklarına iki yetim aylığı birden bağlanmaz.
1 Ekim 2008 sonrası vefat eden annenin ve babanın sosyal güvenlik statüsü fark etmeksizin geride kalan kız çocuklarına çalışmamaları ve SGK’dan aylık veya gelir almamaları şartıyla, yüksek olan aylığın tamamını, düşük olan aylığın ise yarısı birlikte bağlanıyor. Yani emekli olmayan ve sürekli iş göremezlik geliri almayan kız çocukları annesi veya babası üzerinden bağlanacak ölüm aylığının hangisi yüksekse o aylığı alıyor, düşük olan aylığın ise yarısını alabiliyor.
Örneğin, annesi SSK’lı babası Bağ-Kur’lu olan ve her ikisi de 1 Ekim 2008 ve sonrasında vefat etmiş olan kız çocuğu, evli değilse, sigortalı olarak çalışmıyorsa ve SGK’dan kendi çalışmaları karşılığı emekli aylığı veya sürekli iş göremezlik geliri almıyorsa yüksek olan aylığın tamamını, düşük olan aylığın ise yarısını alabilir.
Bir tek istisna, annesi veya babası emekli sandığı mensubu olanlar için geçerli. Buna göre, vefat eden annesi emekli sandığına tabi olan kız çocuğu, vefat eden babası hangi statüde olursa olsun, memur olarak çalışmıyorsa iki aylığı birden alabilir. Bu durumdaki kız çocukları 4/a’lı veya 4/b’li olarak çalışmaya başlarlarsa babasından aldığı aylığı, memur olarak çalışmaya başlarlarsa her iki aylığı birden kaybederler. Yani emekli sandığından bağlanan yetim aylığı bir tek kız çocuğu memur olarak çalışmaya başlarsa kesilir. 4/a’lı veya 4/b’li olarak çalışmaya başlamak emekli sandığından bağlanan yetim aylığını etkilemez.
Soru: Eşim işsiz. Ben sigortalı olarak çalışıyorum. Eşim yeni doğum yaptı. Emzirme ödeneği alabilme şansımız var mı?
Cevap: Emzirme ödeneğinden yararlanabilmek için 4/a’lı veya 4/b’li olarak sigortalı olmak gerekiyor. Yani eski SSK’lılar yani işçiler ile eski Bağ Kur’luların emzirme ödeneği alma hakkı var. Diğer yandan kadın eğer kendisi çalışıyor ve sigortalı ise doğrudan kendi adına emzirme ödeneği alabilir. Aynı şekilde emekli olan bir kadın sigortalı ile malullük aylığı veya sürekli iş göremezlik geliri alan kadın sigortalılar da emzirme ödeneğinden yararlanabilirler.
Bunun yanında eşi çalışmayan erkek sigortalının da emzirme ödeneği alma hakkı var. Kadın sigortalının veya eşi çalışmayan erkek sigortalının emzirme ödeneği alabilmesi için doğumdan önceki son bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kollarına prim ödemiş olması gerekiyor. Diğer yandan 4/b’li sigortalıların SGK’ya prim borcu bulunmaması da şart. Örneğin, 1 Ekim 2014’te doğum yapmış bir kadın sigortalının emzirme ödeneği alabilmesi için 1 Ekim 2013’ten bu yana kendisi adına en az 120 gün kısa vadeli sigorta kollarına prim ödenmiş olması gerekiyor. Eğer doğum yapan kadın sigortalı değilse bu kez eşinin emzirme ödeneği alabilmesi için aynı prim ödeme koşulunu sağlaması gerekiyor. Yani erkek sigortalı adına ödenen analık sigortası priminin de bu noktada hiç doğum yapamayacak erkek eşe bir faydasının olması söz konusu./ Cem Kılıç
Kaynak: muhasebenetwork.com
